Bezpośrednimi uczestnikami procesu coachingu są coach oraz klient. Podmioty te występują zawsze, gdy mówimy o coachingu. W najprostszej sytuacji świadczenie usługi coachingowej odbywa się na podstawie umowy zawartej między podmiotami bezpośrednio uczestniczącymi w jej realizacji, tj. między coachem i klientem. Coaching może być również prowadzony na podstawie umowy zawartej między podmiotami, które nie będą w nim uczestniczyć. Podmiotami takimi są jednostki organizacyjne, do których należą coach oraz klient. Jednostkami tymi będą najczęściej pracodawcy lub inne podmioty, na których rzecz coach oraz klient świadczą usługi. W zależności od stanu faktycznego możemy mieć więc do czynienia z różną liczbą podmiotów zaangażowanych w coaching i zainteresowanych nim oraz jego rezultatami. Należy podkreślić, że każdy z tych podmiotów dąży do uzyskania określonego rezultatu związanego z coachingiem. Ich interesy nie zawsze będą tożsame, a w skrajnych przypadkach mogą być sprzeczne.
Umowa coachingowa
Konflikt interesów może wystąpić szczególnie wtedy, gdy stroną umowy jest np. pracodawca klienta. Umowę kształtować będzie w tym wypadku pracodawca oraz jego coach. Pracodawca zobowiązany będzie do spełnienia świadczenia pieniężnego na rzecz coacha, który jako dąży do wypracowania zysku. Interesy pracodawcy mogą mieć silny wpływ na charakter coachingu. Interesy pracodawcy i klienta nie zawsze będą tożsame. Sytuacja dodatkowo komplikuje się, gdy umowa coachingowa zawierana jest między pracodawcą klienta a pracodawcą coacha. Zasadą jest, że klientowi przysługuje swoboda uczestniczenia w coachingu i kształtowania jego treści. W przypadku gdy stroną umowy coachingowej jest jego pracodawca, może ograniczyć tą swobodę. Celem pracodawcy może być np. uzyskanie informacji dotyczących prowadzonego coachingu, co stałoby w sprzeczności z Kodeksem Etyki Coacha, i samą istotą coachingu. Przy zawarciu umowy między jednostką organizacyjną, do której należy klient, a coachem, możemy mieć do czynienia z umową o świadczenie na rzecz osoby trzeciej.
Podmioty coachingu – uwarunkowanie prawne
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego „Beneficjent umowy [klient, przyp. K.C., A.B.] uregulowanej w art. 393 k.c. [Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, przyp. K.C., A.B.] musi zostać w tej umowie wskazany, a przynajmniej muszą zostać w umowie zawarte takie postanowienia, które pozwolą go zidentyfikować”. (Wyrok z dnia 28 listopada 2003 r., sygn. IV CK 206/02). Identyfikacja Klienta nie musi nastąpić poprzez podanie jego danych osobowych, wystarczające jest podanie danych dostatecznie go identyfikujących, np. Zajmowanego przez niego stanowiska. Jednostka organizacyjna jest podmiotem uprawnionym do żądania spełnienia świadczenia. Innymi słowy fakt, że to klient uczestniczy w coachingu i jest jego beneficjentem, nie ma wpływu na prawo jednostki organizacyjnej do dochodzenia roszczeń związanych z umową i jej wykonaniem.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego „Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej – jak to wynika z art. 393 § 1 kodeksu cywilnego – stanowi szczególny rodzaj zobowiązania, w którym dłużnik ma spełnić świadczenie nie wobec wierzyciela, lecz wobec osoby niebędącej stroną tej umowy i niebiorącej w niej udziału. Z umowy takiej nie wynikają dla osoby trzeciej obowiązki ani też uprawnienia względem wierzyciela”. (Wyrok z dnia 19 lutego 2002 r., sygn. IV CKN 786/00). Coach oraz jednostka organizacyjna mogą podpisać umowę coachingową, na podstawie której klient będzie uprawniony do uczestniczenia w coachingu.
.
Obowiązek ten może wynikać ze stosunku prawnego łączącego klienta z pracodawcą. Zgodnie z art. 100 § 1 kodeksu pracy pracownik obowiązany jest stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Obowiązek ten jest jednym z podstawowych obowiązków pracownika. Pracownik, który nie chce uczestniczyć w coachingu, będzie podnosić argument, że nie ma on związku z wykonywaną przez niego pracą. Coaching stosunkowo niedawno pojawił się na polskim rynku. W związku z tym brakuje orzecznictwa wskazującego, jak należy interpretować przedstawioną powyżej sytuację. Zawarcie w umowie o pracę postanowienia mówiącego, że uczestnictwo w coachingu jest działaniem związanym z wykonywaną przez pracownika pracą. Dlatego wraz ze stosownym uzasadnieniem tego twierdzenia, pomoże pracodawcy w rozstrzygnięciu tego zagadnienia na swoją korzyść. Rozstrzygnięcie tej kwestii następować będzie każdorazowo na podstawie okoliczności konkretnej sprawy.
Jeżeli ma to związek z wykonywaną przez niego pracą. Podobna sytuacja może zaistnieć również, gdy klient nie jest pracownikiem strony zawierającej umowę coachingową. Będzie ona miała miejsce, gdy klienta z coachem łączy stosunek, z którego wynika obowiązek przestrzegania poleceń zawierającego umowę. W zakres poleceń wchodzi uczestniczenie w procesie coachingu. Kwestia egzekucji obowiązku klienta polegającego na czynnym uczestnictwie w coachingu oraz konsekwencji jego niespełnienia wykracza poza ramy niniejszego opracowania.
Źródło: COACHING REVIEW 1/2012 (4) s. 126–138 ISSN: 2081-7029
Karolina Cwalina
Piotr Biernatowski
Bibliografia
ŁętowskaE.(red.)(2006)SystemPrawaPrywatne- go. Tom 5. Prawo zobowiązań – część ogólna. Warsza- wa: Wydawnictwo C.H. Beck. Katner W.J. (red.) (2010) System Prawa Prywatne- go. Tom 9. Prawo zobowiązań – umowy nienazwane. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Pietrzykowski K. (red.) (2008) Kodeks cywilny. Tom 1. Komentarz do art. 1–44911. Warszawa: Wy- dawnictwo C.H. Beck. Pietrzykowski K. (red.) (2009) Kodeks cywilny. Tom 2. Komentarz do art. 450–108811. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Jeden komentarz