Kompetencje emocjonalne coacha – jak budować relacje

Kompetencje emocjonalne coacha – jak budować relacje

Coaching opiera się w dużej mierze na budowaniu relacji. Jakie zatem coach powinien mieć kompetencje emocjonalne, które mu w tym pomogą? Prof. Niclas Schaper oraz Sarah Niedermeier z Uniwersytu w Paderborn stworzyli model, który jest bazą pomagającą w rozwijaniu i trenowaniu umiejętności interpersonalnych. Model ten pokazuje także, jak budować relacje.

Kompetencje emocjonalne coacha to obszar, który stał się tematem badań naukowych. Opracowano model, który może być wykorzystywany przez coachów do diagnozowania i rozwijania własnych kompetencji zarówno emocjonalnych, jak i coachingowych. Pomaga także w budowaniu relacji.

Badania nad skutecznością psychoterapii pokazują np., że to nie wybór metody decyduje o powodzeniu terapii, ale kształtowanie się relacji między terapeutą a klientem. Potwierdzono również znaczenie relacji w procesie coachingowym (Relacja coachingowa). Coach kompetentny emocjonalnie powinien umieć rozpoznawać emocje własne oraz klienta, a także wyrażać swoje emocje i umieć nimi zarządzić. Pomocny w rozwijaniu tych umiejętności może być model opracowany przez profesora Niclasa Schapera i Sarę Niedermeier. Składa się on dziewięciu komponentów. 

1. Postrzeganie i rozumienie własnych emocji – jak budować relacje: 

Coach powinien umieć prawidłowo postrzegać, rozumieć i wyrażać własne emocje na podstawie stanów fizycznych, nastrojów i myśli.
Postrzeganie własnych emocji: Czy potrafię rozpoznać własne emocje?
Zrozumienie własnych emocji: Czy umiem zrozumieć moje złożone emocje i przejścia z jednj emocji w drugą?
Wyrażanie własnych emocji: Czy potrafię werbalnie i niewerbalnie wyrazić swoje emocje i stojące za nimi potrzeby?

2. Analiza własnych emocji i postaw: 

Coach powinien umieć krytycznie i konstruktywnie ocenić własne subiektywne interpretacje, emocje oraz postawy.
Autorefleksja: Czy mogę kwestionować i oceniać swoje emocje i zachowanie?
Samoocena: Czy potrafię właściwie ocenić i zaakceptować własne wzorce, jak również mocne i słabe strony?
Samoświadomość: Czy mam duże doświadczenie życiowe i zawodowe?
Intuicyjna wiedza/przeczucie: Czy kieruję się intuicją? Czy używam jej również jako źródła informacji?

3. Autentyczność – czyli jak budować relacje: 

Coach powinien być szczery, przestrzegać norm.
Uczciwość osobista: Czy moje własne wartości, przekonania i ideały są zgodne z zachowaniem klienta?
Przejrzyste i uczciwe zachowanie coacha: Czy jestem szczery wobec klienta, a moja postawa i zachowanie są dla niego czytelne? A może jako coach powinienem się zastanowić, jak się zachować?

4. Panowanie nad emocjami: 

Coach powinien być w stanie kontrolować, regulować lub wpływać na własne emocje lub stan emocjonalny zgodnie z wymaganą sytuacją coachingową.
Indywidualna równowaga między życiem zawodowym a prywatnym: Czy zwracam uwagę na równowagę między pracą a życiem prywatnym?
Odporność: Czy podczas coachingu wykorzystuję własne zasoby, aby zapobiegać pojawieniu się sytuacji stresowych?
Regulacja emocji: Czy potrafię regulować swoje emocje na przykład wtedy, kiedy sytuacja jest napięta?
Pewność siebie: Czy jako coach ufam własnym działaniom?

5. Percepcja emocjonalna – postrzeganie i rozumienie emocji klienta: 

Coach powinien być w stanie prawidłowo postrzegać, rozumieć, wyrażać i oceniać emocje klienta za pomocą niewerbalnych i werbalnych sygnałów związanych z sytuacją.

Postrzeganie emocji klienta: Czy potrafię rozpoznać i dostrzec emocje klienta, na przykład na podstawie jego zachowania albo tego co i w jaki sposób mówi?
Zrozumienie emocji klienta: Czy umiem zrozumieć emocje klienta i jego reakcje?
Wyrażanie emocji: Czy mogę również werbalnie i niewerbalnie wyrazić emocje klienta?
Ocena: Czy potrafię rozróżnić (nie)adekwatne, symulowane i (nie)prawdziwe ekspresje emocjonalne?

6. Emocjonalne postrzeganie innych – empatia i uważne słuchanie

W budowaniu relacji istotne jest uważnie słuchanie i wczuwanie się w sytuację klienta. Coach powinien także prawidłowo rozpoznawać i interpretować jego reakcje emocjonalne i wrażliwość, aby odpowiednio zareagować. (O budowaniu relacji przeczytasz tutaj: Aktywne słuchanie – korzyści dla klienta i coacha oraz Aktywne słuchanie – w coachingu i relacjach).
Empatia poznawcza: czy mogę odnieść się do stanu emocjonalnego klienta?
Przyjmowanie perspektywy afektywnej: Czy mam również wiedzę i zrozumienie stanu emocjonalnego klienta?
Uważne słuchanie: Czy potrafię słuchać w skupieniu, z empatią, otwartością i bez oceniania?

7. Emocjonalne postrzeganie innych: 

Coach powinien być świadomy tego, jak wpływają na niego zachowanie, emocje i rekcje klienta.
Świadomość przeniesienia: Czy jestem świadomy uczuć, które klient wywołuje we mnie?
Analiza uczuć przeniesienia: Czy mogę skupić swoją uwagę na przyczynach przeniesienia?
Zachowanie dystansu zawodowego: Czy potrafię nie przyjmować emocji klienta?
Powstrzymywanie: Czy potrafię zrozumieć napięcia emocjonalne klienta, nierozwiązane konflikty i nieświadome działania i przedstawić je jako hipotezy lub sugestie we właściwym czasie?

8. Regulacja emocji interpersonalnych – wpływanie na reakcję emocjonalną lub ocenę klienta: 

Czy mogę konkretnie wpływać na emocje klienta za pomocą środków interwencyjnych (regulacja emocji interpersonalnych)? Czy mogę wesprzeć klienta w znalezieniu i wypracowaniu dla niego idywidualnych i skutecznych strategii regulacji emocji?

9. Regulacja emocji interpersonalnych – projektowanie relacji emocjonalnej między coachem a klientem: 

Budowanie relacji to także okazywanie klientowi zaufanie, uznania i szacunku. Coach powinien także umieć zbudować odpowiednią bliskość i poziom zaufania.
Budowanie relacji opartej na zaufaniu wymaga przyjrzenia się sobie:

• Czy mogę okazywać swoją uwagę w ukierunkowany sposób, na przykład poprzez otwartą mowę ciała i postawę, a także szczere zainteresowanie? 
• Czy potrafię go odpowiednio szanować i doceniać? 
• Czy mogę pokazać mu jego granice? 
• Czy mogę używać otwartego i szczerego stylu interakcji i wspierać go emocjonalnie?

Źródło: https://www.coaching-magazin.de/wissenschaft/emotionale-kompetenz-eines-coachs